خود سامان دهی _ Self management
خود مدیریتی چیست؟
خود مدیریتی عبارت است از: کنترل و هدایت واکنشهای هیجانی و احساسات در برابر افراد و در موقیعت های مختلف که ازاین طریق قادر به واکنش مثبت و موثر بود .خود مدیریتی به معنای پذیرش نقاط ضعف و مدیریت پیوسته و دائم گرایشهاست در واقع خود مدیریتی توانایی بالاتر از مقاومت در برابر رفتار مشکل زا است خود مدیریتی وابسته به خود آگاهی شماست و رفتارها را به طور مثبت رهبری کردن است .
هدف و ضرورت های خود مدیریتی
هدف از کسب این مهارتها رسیدن به سلامت جسمی و روانی ودر نهایت موفقیت های فردی و اجتماعی است یادگیری این مهارتها انقدر برای موفقیت ضروری است که 60%عملکرد در همه شغلها را شامل می شود.و در تحقیقات فراوانی تاثیراین مهارتها در سلامتی افراد به اثبات رسیده است .همراه با تغییرات مربوط به یادگیری این مهارتها تغییرات فیزیکی در مغز شکل می گیرد . چگونگی تفکر و عملکرد افرادتحت تاثیر سه توانایی هوش / شخصیت و مهارتهای هوش هیجانی (خود مدیریتی ومدیریت رابطه)است و از این توانایی ها مهارتهای خود مدیریتی قابل اموزش و یادگیری است.
خود آگاهی چیست؟
قابلیتهای فردی محصول دو مهارت خود آگاهی و خود مدیریتی است که این مهارتها بیشتر بروی فرد تمرکز دارند .
خودآگاهی توانایی در شناسایی ددقیق هیجانها /خصوصیات/ نیازها/اهداف/مسئولیت/ارزوها/تواناییها/ضعفهاو نظامهای ارزشی است.
خودآگاهی شامل:
الف-تشخیص وشناسایی هیجانها و رفتارهای فردی و اهمیت آنها است شناسایی هیجانها در رفتارها بسیار مهم است زیراهیجانها و احساسات در مورد قضاوتها به ما اطلاعات می دهند و منبع اطلاعاتی سودمندی هستند . آنها به ما می گویند انرژیمان را کجا وچگونه جهت دهیم.
ب-تشخیص و بر چسب گذاری .تعداد هیجانهای اصلی عبارتنداز: ترس/خشم/شادی/تعجب/غم/اتزجارو تنفر البته مسلم است که تعداد هیجانها بسیار زیاد است و میتواند ترکیبی از حالتهای هیجانی با هم باشد .همچنین مردم در هرفرهنگ وموقعیتی از حالات چهره ای تقریبایکسان برای نشان دادن هیجانهایشان استفاده می کنند .
غم منفی ترین و ازاردهنده ترین هیجان است .
علاقه رایج ترین هیجان در عملکرد روزانه انسانهاست و
تعجب گذراترین هیجان است .
ج:شرایط وموقعیتهای ایجاد هیجانها و نحوه تاثیرگذاری آنها دراعمال مسلمأچگونگی به وجود آمدن احساسات و هیجانات و تغییر آنها در طول زمان بسیار مهم است زیرا برای عملکرد موثر در موقعیت های متفاوت باید از آنها استفاده کنیم .باید بدانیم چه عللی باعث به وجود آمدن آنها می گردند درک علت هیجانها بسیار با ارزش است .
د:تشریح راه یابی برای بیان صحیح:
توانایی تنظیم و بیان صحیح هیجانها به شما اجازه می دهد عملکرد خود را به حداکثر بازدهی برسانید و از واکنش های مخرب جلوگیری کنید. در واقع با شناخت ،درک، کنترل و تنظیم احساسات و هیجانهاشما در مهرت کنترل خود و خود مدیریتی توانمند خواهید شد.
برای کسب خود مدیریتی موارد زیر رادر نظر بگیرید:
1-انگیزه قوی
2-تمرین زیاد و طولانی
3-باز خورد
4-تمرکز بر روی رفتار
5-الگو
بزرگترین مانع شناخت /درک/تنظیم و استفاده از هیجانها و احساسات عدم توجه و دقت به انها است.
مهارت ارتباط موثر
ارتباط چیست؟ارتباط جریانی است که در ان دو یا چند نفر به تبادل اندیشه ها .باورهاو خواسته های خود از طیق کلامی ویا غیر کلامی میپردازد .
عوامل موثر در شکل گیری ارتباط:
1-عوامل بیرونی = مکانی و زمانی
2-عوامل درونی = ویژگیهای شخصیتی ونیازها/باور/اهداف/علایق
سبکهای ارتباطی:
1-منفعلانه
2-پرخاشگرانه
3-جرات ورزانه
هر ارتباطی قواعد خاص خود رادارد . مانند قواعد همسری /همسایگی / همکاری /فرزندی و...........
عوامل تداوم ارتباط شامل احترام به ارزشهای ذهنی/مذهبی/ملی/فرهنگی/همدلی/پیامهای کلامی وغیر کلامی و مهارتهای ارتباط موثر است.
راهکارهای ارتباط موثر:
1-صحبت کردن
2-گوش کردن
3-بیان احساسات وهیجانات
مهارتهای کنترل خشم
خشم چیست؟خشم واکنشی است که هر گاه فرد در برابر خواسته های خود مانعی را احساس کند بروز میکند .خشم به صورت بالقوه خطر ناکترین هیجان است.
احساساتی که ممکن است خشم را ایجاد کنند
-احساس درماندگی
-احساس ناکامی
- احساس شرم
- احساس حقارت
- احساس حسادت
واکنش های ممکن دربرابر خشم
1- فریاد زدن
2- حمله های فیزیکی
3- بی اعتنایی
4- پر خوری
5- مسخره کردن
6- غیبت کردن
7- ناخن جویدن
8- زور گفتن و...
انواع خشم:
خشم سالم بر اساس باورهای صحیح شکل می گیرد،
خشم ناسالم براساس باورهاو افکار غلط شکل میگیرد
باورهای غلط مانند در خواستهای انعطاف ناپذیر /تعمیم یک اشتباه به کل شخصیت/نگاه بد بینانه و.....
راهکارهای کننترل خشم:
آرام بخش های جسمی و ذهنی مانند:ورزشها /روشهای relaxation/تغییر واژه ها/تغییر نگرش ها /باورها
مهارت های کنترل استرس
استرس عبارت از حالت هیجانی که فرد را در موقعیت فشار روانی قرار می دهد .سلیه 1956اظهار کرد نشانگان کلی سازگاری باعث ترشح هورمانهای بخش غدد فوق کلیوی شده که منجر به واکنش فیزیولوژیک شده و اگر طولانی شود منجر به بیماری میگردد.
راههای مقابله با استرس
1- مقابله مسئله مدار
2- مقابله هیجان مدار
علل به وجودآورنده استرس
عوامل بیرونی مانند :فقر/طلاق/ازدواج/حوادث طبیعی
عوامل درونی مانند:باورهای ذهنی ناصحیح که شامل: 1- اصل همه یا هیچ 2- تعمیم مبالغه امیز 3- منفی نگری 4- برچسب زدن و................
شخصیت استرسی تیپ A
سطح متعادل استرس برای انجام کارها و فعالیت ها ضروری است.
75%بیماریهابه استرس مربوط میشود
همدلی چیست؟
همدلی توانایی درک دیگران و شرایط انها در حالیکه ما در آن شرایط نبوده ایم. این براساس آ گاهی از نیازهای روانی ما شکل میگیرد هرچه میزان خودآگاهی ما بیشتر باشد به همان میزان خواهیم توانست احساساتمان را با دیگران در میان بگذاریم .همدلی این است که نشان بدهیم که احساسات فرد مقابل را درک می کنیم.
مهارتهای همدلی
1-شناخت و پذیرش بدون قید وشرط مخاطب
2-شناخت زبان ارتباطی: مهارتهای کلامی و غیر کلامی
3-هماهنگی احساس و اظهارات
4-ابراز احساس صمیمیت و علاقه
5-مثبت اندیشی نسبت به مخاطبین
6-عدم قضاوت
7-عدم تهدید
جرات ورزی چیست؟
جرات ورزی عبارت از : ابراز عقیده ها/احساسات و افکار به گونه ای که حق هیچ کسی را ضایع نکنیم
حقوق افراد
1-شما حق دارید با احترام با شما برخورد شود.
2- شما حق داریدبا استقلال تصمیم بگیرید .
3- شما حق داریداز دیگران توقع داشته باشید.
4- شما حق داریدخواسته های دیگران را بررسی کنید.
5- شما حق داریدنظر خود را تغییر دهید .
6- شما حق داریداشتباه کنید .
همه افراددارای حقوق یکسان و برابر هستند.
ارکان جرات ورزی
1-مهارت نه گفتن
2-ابراز عقیده
3-درخواست از دیگران برای ترک رفتارهای نامطلوب
4-گسترش ارتباط
5-پذیرش خود و مبارزه با افکار منفی
6-تمرکز بروی رفتارهای مثبت
7-پذیرش افراد با توانمندیها و ضعفهایشان
سبک ارتباطی جرات ورزانه
ارتباطی براساس پا فشاری بر حقوق خود و بیان مستقیم و صریح احساسات و افکار ،ضمن حفظ وحقوق دیگران
فرد با این سبک ارتباطی خود اگاه است .ابراز احساسات دارد-عقایدش را به دیگران تحمیل نمی کند-برای نظر دیگران ارزش قائل است –مسئولیت اشتباه خود را به گردن می گیرد –اعتماد به نفس بالایی دارد –از حمایتهای دیگران استفاده می کند ولی به دیگران وابسته نیست-از کسی سوء استفاده نمی کند –شنونده فعالی است-سلطه گر نیست-لحن وکلام او حاکی از قدرت همراه با احترام به طرف مقابل است.
نکته:
1- اهداف خود رامشخص کنید.
2- نسبت به تغییر تعهد دهید.
3- دائمأ خود را مورد ارزیابی قرار دهید.
تهیه وتنظیم :زهرا قیدر
1387